رانت‌های پنهان مانع از عرضه خودرو در بورس
به‌روزترین‌ها– به گفته علی جدی، نایب رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس، این کمیسیون مصّر به اجرای آن است. به گفته وی رانت های پنهان مانع از تصمیم گیری سریع و طولانی تر شدن این مسیر است. چون وقتی شفافیت ایجاد شود بسیاری از مسائل جذاب برای رانت از بین خواهد رفت. ضمن این که، به نظر وی اولین اولویت آقای رئیسی در صنعت خودرو باید اصلاح قیمت گذاری باشد تا خودروسازان از زیان انباشته خارج شوند. همچنین علی جدی معتقد است که باید واردات با شرط و شروطی آزاد شود.
به نظر می رسد طرح ساماندهی صنعت خودرو علاوه بر عدم تمایل دولت، با مخالفت مرکز پژوهش های مجلس نیز دیگر مجالی برای اجرا نخواهد داشت. سرنوشت این طرح چه خواهد شد؟
این طرح را مجلس دهم در قالب ماده ۴ چهار آورده بودند. بعضی‌ها به آن اشکال آیین‌نامه‌ای گرفتند و به کمیسیون برگشت. ماده چهارم طرح مجلس دهم در قالب ماشین‌های سبک با شرایطی تصویب شد. طرح ساماندهی عرضه خودرو هم، که در مجلس یازدهم بود، قرار شد مستقل دوباره در کمیسیون نهایی شود و به صحن علنی برود.
احتمال یا امید این است که خودرو در بورس کالا عرضه شود یا خیر؟
هنوز کمیسیون به این قضیه مصّر است، چون کلیاتش تصویب شده و جزییاتش در کمیسیون باید نهایی شود.
مخالفت‌ها بر چه محوری استوار است؟
دولت می‌گوید اگر خودرو در بورس به هر قیمتی عرضه شود، سهم خودروساز است، خودروساز هم می‌گوید هر چه در بورس عرضه شود سهم آنان است. اما کمیسیون می‌گوید خیر، به اندازه قیمت پایه‌ای که سازمان حمایت و شورای رقابت در بورس مشخص می‌کند، از آن کم شود. قیمت پایه سهم خودروساز می‌شود، مابقی می‌رود در یک خزانه که برای قطعه‌سازان، خودروسازان و نوسازی حمل و نقل عمومی هزینه شود. اختلاف در این قسمت است، وگرنه در عرضه در بورس مسئله‌ای ندارند.
پس به چه دلیل روند تصمیم‌گیری این قدر طولانی می‌شود؟
بالاخره خود خودروسازان هم مقصرند، یک سال است روی بحث عرضه خودرو و اصلاح قیمت‌گذاری داریم کار می‌کنیم که به نفع خودروساز بوده است، اما انگار بعضی‌ها رانت‌های پنهان را نسبت به منافع خودروسازی بهتر می‌پسندند، وگرنه اگر این طرح تا الان در بورس رفته بود، روش قیمت‌گذاری هم تغییر کرده بود و دیگر به آن روش شورای رقابت نبود، قطعاً خودروسازن هم با زیان خودرو را به بازار نمی‌دادند، بازار هم مقداری شکسته شده بود، تقاضاهای کاذب کم شده بود و عملاً آن حاشیه‌های بازار هم از بین می‌رفت، اما نبودن وزیر خودش نقش داشت، چند ماه وزیر نداشتند، بعد وزیر جدید آمد و مخالفت کرد و این‌ها دلیل بر این شد که طولانی‌تر شود.
رانت‌های پنهان را چه کسانی می‌برند؟
بالاخره وقتی در بورس عرضه شود، شفافیت به وجود می آید. میزان خودرو، تولید و… این‌ها وقتی شفاف شود، خیلی از مسائل از دست می‌رود، اما وقتی شفاف نباشد، عملاً مسائلی که در گذشته بوده ادامه پیدا خواهد کرد. اخیراً با ورود سازمان بازرسی در بحث قرعه‌کشی‌ها مقداری رانت‌ها حذف شد، اما در گذشته بود. مثلاً یک خودرو ظاهراً عرضه نمی شد، اما خودروی نو آن به کرات وجود داشت. یعنی کارخانه زیرپوستی آن خودرو را بیرون می داد.
بحث را عوض کنیم به نظر شما، اولویت آقای رئیسی در صنعت خودرو چیست؟
اولین چیزی که به نظر من دولت جدید باید روی آن نظر دهد، اصلاح قیمت‌گذاری خودروست، یعنی اگر قیمت‌گذاری نشود، این خودروسازان دائم دارند در باتلاق زیان انباشته فرو می‌روند و عملاً یک سال دیگر بگذرد، چیزی از خودروسازی نمی‌ماند و فقط زیان انباشته می‌شود. در واردات هم باید یک تصمیم اساسی گرفت، چون ناوگان عمومی ما اکنون فرسوده است و تولید خودروی داخلی ما کفاف نمی‌دهد و عملاً روز به روز وضعیت بدتر می‌شود. واردات یک تعداد خودرو با کلاس خاص، که حداقل مصرف داخلی یک مقداری بالانس شود، و بحث بعدی‌مان هم برای این‌که تولید بخش خصوصی یک مقدار تقویت شود و رقابت واقعی در کشور شکل بگیرد. به نظر من این سه مسیر را باید دنبال کند، چون خودروسازی ما در حال حاضر اوضاع خوبی ندارد.
درباره واردات بحث مطرح واردات در قبال صادرات خودرو و قطعه است. این طرح به نظر شما اصلاً قابلیت اجرا دارد؟ با توجه به کیفیت محصولات، تنوع و قیمتی که دارند، یا حجم تولید تولید آیا تولیدات قطعات یا خودروی ما به اندازه‌ای است که بتوانیم اولاً صادر کنیم؟
قطعه‌سازان در صادرات ظرفیت دارند، همچنان که الان هم خیلی انجام می‌دهند، اما حجم آن این قدر بالا نیست که کفاف واردات خودروی ما را بدهد. ما برای خودروسازانی که صادر می کنند برای واردات و استفاده از این ظرفیت اولویت قائل شدیم، اما غیر از این باید برای صادرکننده‌های دیگر هم مسیری باشد که بتوانند وارد کنند، اما حد و مرز داشته باشد. ما در قانون مجلس دهم آوردیم که هر سال شورای رقابت کلاس خودرو و تعدادی را که می‌شود در آن سال وارد کنند را مشخص کند، یعنی سالیانه براساس نیاز بازار این ظرفیت مشخص شود که واردکننده‌ها بدانند چه قدر می‌توانند وارد کنند و حتا از محل ارزهایی که بدون منشأ است، فقط یک شرط هم گذاشتیم که واردات این خودرو تعهد ارزی برای بانک مرکزی نیاورد، یعنی نیاز به ارز بانک مرکزی نداشته باشد.
همان ارزهای ایرانیان خارج از کشور؟
هم آن‌ها، هم بدون منشأ، هم از محل صادرات، این‌ها ردیف‌هایی است که می‌تواند از آن استفاده کند.
منبع: اسب بخار
